άρθρο της Ειρήνης Γκαμάνη, φοιτήτριας τμήματος ψυχολογίας ΑΠΘ

 
Στην σημερινή κοινωνία, την κοινωνία της ανάπτυξης, την κοινωνία του ελεύθερου λόγου και της δημοκρατίας, εμφανίζονται ακόμα γεγονότα τα οποία όχι μόνο καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά ευτελίζουν την πιο ευαίσθητη κοινωνική ομάδα, τα παιδιά. Η παιδική κακοποίηση συνεχίζει μέσα στα χρόνια να αποτελεί συχνό φαινόμενο ανά τον κόσμο, ανεξάρτητα από την τεχνολογική πρόοδο, το πολίτευμα, τον πολιτισμό της εκάστοτε χώρας, τους νόμους και τις κυρώσεις.

 
Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα και γενικότερα σε όλη την Ευρώπη η παιδική κακοποίηση αποτελεί παράνομη και αξιόποινη πράξη, δεν έχει επιτευχθεί η εξάλειψη του φαινομένου. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κακοποίηση έχει ποικίλες μορφές: σωματική, σεξουαλική, συναισθηματική, παραμέληση/έκθεση παιδιών σε κίνδυνο, εκμετάλλευση ανηλίκων για εμπορικούς λόγους.

Η ελληνική κοινωνία, όπως προαναφέρθηκε, δεν αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα, καθώς η παιδική κακοποίηση μαστίζει την χώρα σε εκτεταμένο βαθμό . Αξιοσημείωτα είναι τα στοιχεία από το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, (Becan Study 2012):

• Η αναλογία των παιδιών, τα οποία έχουν υπάρξει θύματα σωματικής βίας είναι 1 προς 2.
• 1 στα 10 παιδιά έχει έρθει αντιμέτωπο με τουλάχιστον 1 περιστατικό σεξουαλικής βίας στην ζωή του.
• Περίπου 3 στα 10 παιδιά (28%) αποτελούν θύματα παραμέλησης.
• Η καταγραφή των σοβαρών περιπτώσεων σε αρμόδια υπηρεσία ανέρχεται σε ποσοστό μικρότερο από 1/10, ενώ το 9/10 είναι η σχέση που αντικατοπτρίζει τις περιπτώσεις που μένουν χωρίς διάγνωση, πρόληψη, προστασία και αντιμετώπιση.

Ένα ερώτημα το οποίο προκύπτει και δεν έχει απαντηθεί είναι “που ήμασταν όλοι εμείς όταν συνέβαιναν όλα αυτά;” . Οι αριθμοί και τα ποσοστά έχουν υπόσταση, δεν είναι απλά “άλλη μία είδηση”, είναι παιδικές ψυχές οι οποίες τραυματίζονται ανεπανόρθωτα. Αυτά τα περιστατικά μπορεί να συνέβησαν στον γείτονα, στο διπλανό σπίτι, σε έναν συμμαθητή/συμφοιτητή, σε έναν συναθλητή μας, ακόμα και στο ίδιο το σπίτι μας και εμείς να σιωπούμε. Η σιωπή δεν είναι λύση! Η σιωπή είναι συνενοχή, σύμπραξη στην συνέχιση του δράματος ενός παιδιού.

Μία από τις κυριότερες ανάγκες ενός παιδιού είναι η αίσθηση ασφάλειας, κυρίως κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, γι’ αυτό ήδη τους πρώτους μήνες αναπτύσσει το δεσμό με την μητέρα ή με το πρόσωπο φροντίδας, ο οποίος δεσμός διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του. Η ανάγκη για αυτό το αίσθημα ασφάλειας γίνεται εύκολα διακριτή ακόμα και όταν ένα παιδί κάνει τα πρώτα του βήματα:συνήθως απλώνει με χαρακτηριστικό τρόπο τα χέρια του για να βεβαιωθεί ότι οι ενήλικες θα το προστατεύσουν (από την πτώση), αν χρειαστεί. Σε αυτή την προστασία βασίζονται και τα κακοποιημένα παιδιά, στην βοήθεια των ενηλίκων και τα περισσότερα απογοητεύονται διαρκώς. Με το πέρασμα των χρόνων, στην πρώτη παιδική ηλικία, αλλά και μετέπειτα, δραστηριοποιούνται σε διάφορα περιβάλλοντα: οικογενειακό, σχολικό, ίσως έχει και εξωσχολικές ασχολίες(εκμάθηση ξένης γλώσσας, αθλητισμός, ενασχόληση με κάποια τέχνη κ.ο.κ.) και διατηρείται η εμπιστοσύνη τους απέναντι στους ενήλικες.

Τι γίνεται όμως όταν σε κάποιο από αυτά ξεκινάει ο εφιάλτης του παιδιού; Τι γίνεται όταν ο δάσκαλος αποφασίζει να ασκεί ψυχολογική/λεκτική βία(το λεγόμενο bullying) στο αλλοδαπό παιδί; Τι συμβαίνει όταν ο προπονητής με κάποια δικαιολογία μένει μόνος του με τον αθλητή και τον κακοποιεί σεξουαλικά, κοινώς τον βιάζει; Όταν ο γονέας γυρνάει μεθυσμένος και δίνει ένα χαστούκι στο παιδί ή/και χειρότερα; Ποιός είναι εκεί για το παιδί; Πώς θα ανακτηθεί το αίσθημα ασφάλειας, το οποίο γκρεμίστηκε με βίαιο τρόπο; Πώς θα ονειρευτεί ξανά το παιδί και θα πιστέψει στην καλοσύνη τον ανθρώπων; Με έναν τρόπο: να μιλήσει! Να μιλήσει για να βρεθούν οι θεσμοί και οι άνθρωποι που θα τον απαλλάξουν από το μαρτύριο που βιώνει.

Από την άλλη είναι ευθύνη των ενηλίκων να έχουν την ευχέρεια να αντιληφθούν τα σημάδια ακόμα και αν το παιδί δεν μιλήσει. Αλλαγή συμπεριφοράς, εκδορές στο σώμα και τραύματα, φωνές και έντονα και εκτεταμένα κλάματα από ένα διαμέρισμα, άρνηση του παιδιού να παρευρεθεί σε δραστηριότητες που σε πρότερο χρόνο συμμετείχε με χαρά ακόμα και ζωγραφιές που συνηθίζεται να είναι ο κυριότερος τρόπος έκφρασης των παιδιών.

Τα παιδιά θέλουν χέρι να κρατήσουν και όχι να χτυπηθούν!
Τα παιδιά θέλουν μια τρυφερή αγκαλιά, όχι μια χυδαία!
ΣΠΑΣΕ ΤΗΝ ΣΙΩΠΗ ΣΟΥ!

φωτό:pixabay.com